Leven na mantelzorg

Mantelzorger Patrick verloor zijn vrouw Hilde aan het coronavirus. Hilde leed aan dementie. Daar kwam dagelijks veel zorg bij kijken. Niet alleen het verlies van een geliefde brengt veel verdriet met zich mee. Ook de zoektocht naar een nieuwe dagelijkse invulling kan moeilijk zijn. Je vraagt je misschien af hoe je jouw dagen verder moet invullen? Je bent zeker niet alleen.

Ook mantelzorger Patrick wordt met dergelijke vragen geconfronteerd, nu de zorg voor Hilde is weggevallen. Het schrijven van gedichten en teksten helpt hem nu om zijn emoties te verwerken. In deze blog houden we zijn verhaal bij. We hopen samen met Patrick dat zijn verhaal ook andere mantelzorgers kan inspireren die net zoals Patrick afscheid hebben moeten nemen van een geliefde.

Maandag 30/08/2021

Vandaag word ik zestig en het is stil.

Ik herinner me nog die dag dat jij zestig werd, was het dan even stil?

Je was toen niet dement, maar ik was zo pril

Begreep van het leven niets en jij was toen de sterke vrouw

Nu is het aan mij om sterk te zijn en schud een gedicht uit mijn mouw

Ik mis je nog sterker dan daarvoor

je bent dood, ik heb het door

Vandaag ontvang ik je grootste geschenk

en drink nog even van de koffie waarin ik een koek drenk

Waar ben je en waar is de plas waar ik een traan in plens

Mijn lijn mijn figuur het wordt wat minder mijn pens

Iedereen slaapt nog en denkt niet aan mijn zestig

Je geheugen was toen niet zo mistig

Je bloemen staan nog mooier dan daar voor

Ik hoop op wat minder ruzie en geen pispaal zijn waarmee ik scoor

Maar een blije dag vandaag

Ook al sluipt de stilte bijzonder traag

Als kunstenaar zal ik scoren

Door kunst voel ik mij herboren

Gampusideehil

Maandag 12/07/2021

Donderdag 03/06/2021

Een akkerhommel die zomaar de tuin van de vinken komt bezoeken. Een teken van Hilde? Het zijn van die momenten dat ik haar vreselijk mis. Als er een verdriet een uitweg zoekt, komt het naar buiten wanneer ik schrijf. Natuurlijk heeft deze ontdekking veel vreugde gegeven en het diertje heeft een mooi pelsje. Het zou de goedkeuring dragen van Hilde.

Mijn dagen zijn gevuld en ze gaan lang mee. Elke morgen starten ze om vier uur, elke avond eindigen ze om drieëntwintig uur. Er wordt maar vijf uur geslapen. Vandaag was het een blij moment om de akkerhommel te leren kennen. Het bijenhotel is nog niet af. Nochtans staat het er nu ook al goed. Op een week tijd zijn er vijf nesten bijgekomen en staat de teller op veertien. De akkerhommel is niet zo geïnteresseerd in zo’n hotel en bouwt zijn nest boven de grond. Ze leven met wel tweehonderd tussen het gras of mos.

Ik ben er zeker van dat Hilde dit diertje zou willen strelen en graag zo’n kleur van haar zou willen. Vandaar mijn verdriet. Vaak zijn dat kleinigheden wat maar weinig mensen begrijpen. Zij staan niet bij stil bij die kleine zaken die zo ontroerend kunnen zijn. Toch heb ik een prachtige dag gehad en mijn lach staat vlak naast mijn traan. Vooral wanneer mensen vragen hoe deze insecten heten, een terreintje dat open gaat in die wel boeiende wereld

Donderdag 13/05/2021

Vandaag maakte ik mijn eerste gedicht van het jaar. Ten tijde van Hilde schreef ik talrijke gedichten. Zo kon ik Hilde mijn mening te zeggen zonder dat ze het door had. Vandaag schreef ik een gedicht om raad te vragen aan mijn eigen geest. Eigenlijk was het erg eenvoudig en uit respect voor de persoon waarnaar ik het gedicht richtte, toon ik het niet. Het gedicht werkte als een medicijn met dat verschil dat het geen naweeën had. Er kwam vreugde.

Morgen verjaart een man van een koppel die ik al jaren ken. Komende zaterdag word ik uitgenodigd om zijn klein feestje mee te vieren. De vrouw is ook wat kunstzinnig en ik moet daar naar het toilet gaan want ze heeft daar iets bijzonder gedaan. Het is meer dan een jaar geleden dat ik het koppel gezien heb. Voor zijn verjaardag kocht ik een radio want de zijne was versleten. Hij is een eenvoudig man die niet meer moet hebben dan zijn krantje en zijn biertje. Oh wat was de vreugde groot voor hem toen de terrasjes open gingen. Nu kan ik van die man weer post ontvangen met krantenuitknipsels. Geen nood ik heb nu kasten genoeg met schuiven om die knipsels zorgvuldig te bewaren.

Wanneer ik op de dinsdagnamiddagen in de atelier van den Dirk mijn houtsneden maak staat er altijd radio Klara op. Regelmatig probeer ik de componist te raden en het stuk, dit met wisselend succes. Dan komt het verlossend ogenblik waarop de radio de componist en het stuk kenbaar maakt. Het graveren gaat onvermoeid verder. Meer moet ik niet hebben

Patrick

Vrijdag 30/04/2021

Mijn leven onvervuld, de pijn nog voelend van het rouwen, wil ik even stilstaan bij het gemis. Het verdedigingswapen dat ik  gebruik bij verdriet is niet sterker dan een twijgje dat pas gekiemd is. Het is eenzaam en zoekt zijn partner.

De twee kiempjes groeide uit de moederschoot. We werden beide ziek omdat we elkaar een zoen hadden gegeven. Dat mocht niet. Jij vrouwlief redde het niet.

Nog vechtend tegen naweeën van het gemis voel ik nog hard die pijn van verdriet. Ik heb nog altijd geen zoen gehad.

Er is geen andere weg dan dapper zijn. De liefde is mij vergeten. Ik verwek schoonheid als troost, maar waar is zij. Zij die wou uitbreken en wegvluchten en haar benen vergat. Ik was het niet zat.

Nu weet ik wel dat het goed gaat met haar. Vrouwtje je brandde niet vandaag, want je was afwezig.

Patrick

Zondag 25/04/2021

Over Hilde schrijven is een zeer goed middel om tot haar te praten. Het vlammetje doet goed zijn best, maar Hilde lijkt iets te willen vragen. Ze praat erg stil en zacht, het geluid van de stilte; ‘heb je al aan de bijtjes gedacht?’ klinkt het uit haar mondje. Een erg attente vrouw heb ik toch. Inderdaad ik mag de bijtjes niet vergeten. Mijn ademhaling is bijzonder rustig, mijn gemoed in de juiste plooi. Net luisterend naar mijn eigen muziek, zeven liedjes van de honderden hebben het gehaald en dan nog vind ik maar één die de beste klinkt.

Ik moet inderdaad één maal per week een fotosamenstelling maken over de bijen of anders gaat het niet goed met mij. Mijn zonderlinge figuur waarschuwde mij. Ik nam alles persoonlijk, het ging echt niet goed met mij. Het was snel weer beter. Ik moet toch één foto klaar hebben wanneer op dinsdagnamiddag mijn atelier van grafiek doorgaat. Dat Dirk de kunstenaar monitor mij opmerkingen kan geven rond mijn fotografie. Gisterennamiddag hing alles zo mijn voeten uit, waarbij ik begon te vloeken. Geen enkele vriend of vriendin kon mij troosten ‘ wat scheelt er toch mijn ventje?’ waren de bezorgde klanken van mijn vrouwtje. Het was net zoals zij nog leefde, ik kan enkel voor haar zorgen wanneer ik  mijzelf niet vergeet.

Het is inderdaad rouwen dat je doet, het liefst in stilte . Om uit de impasse te geraken zette mijn zonderlinge figuur mij onder druk ‘je moet dan maar worden zoal iemand die niet zonder aandacht kan’ en weg was het gevoel. Eindelijk vond ik de kracht om de foto te maken.
 
Eenmaal om de drie weken ga ik naar een koppel, goede vrienden van mij. Zij beheerst goed de aqua brut kunst en hij moet het meer hebben van beursberichten. Twee erg interessante mensen die veel te bieden hebben om levenswijsheid op te doen. Het liefst zou ik zeker tijdens de corona tijd mijn weekenden alleen door brengen, om goed mijn kunst ten volle uit te oefenen, met als hoogtepunt en doel om de drie weken af te spreken bij dat koppel. Het zal de nodige moed en assertiviteit vragen, maar dat lukt wel.
 
Zo, nu trek ik met wat minder bagage dan gisteren naar de Kasteelstraat en oefen daar mijn schilderkunst uit met volle teugen
 
Patrick

Zondag 18/04/2021

Bij een verdriet en een rouwproces voor iemand die je echt graag gezien hebt is het relativeren soms niet vanzelfsprekend.  Ik stel mij soms zo kwetsbaar op en Hilde zou dat niet begrijpen. Het is de  kunst om met die kwetsbaarheid om te gaan. Ooit zei een dokter tegen mij ‘bouw voor jezelf een wereld op waarin je goed bent, waarin je u in woelige momenten kan terugtrekken. Vanuit die basis richt je dan je pijlen uit om het probleem aan te pakken’. ‘Goed gesproken’, hoor ik mijn Hilde zeggen.

Die basis is sinds kort veranderd. We leven nu waarbij op wereldschaal de corona zo een inpak heeft op je doen en laten, waardoor iedereen die vraag moet stellen ’waar is mijn wereld?’. Mijn nieuwe houvast in dit rouwproces is het schrijven van dit boek. Dan voel ik Hilde nog en dat gaat het best in het flatje waar Hilde in woonde. Het appartement is een soort bassin geworden waar stilte uit voortspruit . Dat is een ideale omgeving om te kunnen schrijven.

Wat ook goed gaat tijdens dit rouwen is de kunst. Met een  zekere trots voel ik mee de fierheid van Hilde. Het is zo fijn gegraveerd dat bijna iedereen zegt het is mooi. ‘Niet overdrijven hé makker’ zegt Hilde in mijn hoofd. Het straalt de pijn uit van het gemis. De vrienden waar ik deze dag vertoefde hadden hun best gedaan om mijn verdriet een plaatje te geven, maar desalniettemin trof de film die ze mijn toonde ‘Quine ‘ mij zo hard, waarbij ik even het noorden kwijt was. Ik werd goed behandeld en de nieuwe ideeën stromen maar binnen. De vrouw van het koppel had goed gekookt, de man vervolledigde de spijzen en dat geeft warmte. Ze toonde veel begrip voor mijn verdriet. Bij het proberen de kerk in het midden te houden zijn er heel wat emoties de revue gepasseerd.

Dat is nog altijd beter dan mijn natuurvriend die stilaan  aan het wegglijden is in een depressie. Wat ik daarvoor tracht te doen is hem elke avond op te bellen en éénmaal per week met hem af te spreken. ‘Mooi’, zegt Hilde. Moeilijkheden geven levenswil als ze niet te groot zijn. Daarbij voel ik nog steeds de kracht van Hilde haar liefde. Tijdens haar leven is dat vanzelfsprekend dat je dat voelt, maar het oproepen vanuit de dood was moeilijker. Toch met de basis van het appartementje voel ik gemakkelijk de stilte. Lach maar met mijn portret van haar liggend naast het bed, lach maar met de kaarsjes die ik elke dag opbrand en weer kijk ik even naar het staande portret van haar, goed belicht, zoals een mist die schijnt over haar ogen. 

Binnen elf dagen is ze wel geteld vier maanden dood. Een dag dat ik mij niet kon voorstellen en dag zonder Hilde. Nu zijn het er al bijna vier maanden. Mijn bevriend koppel kon natuurlijk niet weten dat mijn verdriet zo groot was vandaag waardoor ik wel wat verward kon overkomen. ‘Nu ben je aan het overdrijven’ kijft Hilde nog.

Zondag 04/04/2021

Ik had een redelijk gevulde dag gisteren. Goed geslapen en veel plannen uitgevoerd. Niemand heeft mijn pad doorkruist. Ik kon zelf wat TV kijken. Ik kwam iets vreemd tegen op tv één, of was het op Canvas. Er speelde zich een reportage af over de aarde vanuit de lucht; Marokko. Ik werd gestoord door een telefoontje maar keek toch verder naar de reportage. Geboeid door wat er zich afspeelde volgde ik het programma, maar dan moet ik onbewust in een diepe slaap zijn gevallen en het niet meer geweten hebben, want toen ik wakker werd was het een detectivereeks. Helemaal geen Marokko.  Licht verontwaardigd zeggend, in mij zelf  ‘is er nu weer iets aan de televisie’ viel uiteindelijk mijn euro. Ik had geslapen.

Mijn dag was zo sterk gevuld dat zelfs het lezen in mijn boek me stimuleerde om muziek te selecteren die ik zelf gemaakt had. Tot mijn  verontwaardiging  ging de helft over die boze dame. Let op ik heb ze niet zwart gemaakt, maar de muziek was wel mooi. Ik voelde Hilde zeggen ‘trek het je niet aan ik ben niet jaloers’, maar het zijn één voor één oprechte gevoelens.

Om drieëntwintig uur ging ik slapen, tot vier uur in de ochtend (of moet ik zeggen in de nacht). Toch voel ik mij vandaag erg uitgeslapen . Rond vijf uur zal ik mijn nachtvriend eens opbellen en dan doen wij wel soms een uitleg van twee uur. Het is zelfs zo dat mijn smartphone automatisch uitvalt (genoeg gebabbeld).

Vandaag ben ik uitgenodigd bij mijn vaste bubbel . Ze hebben hun hele woonkamer netjes gemaakt. Het lijkt wel of de koning komt. Een koning wil ik helemaal niet zijn, laat staan een Keizer of admiraal. Neen gewoon een eenvoudig man die zijn naam terug gekregen heeft. Dat kon niet met Hilde. Zij kende mij niet bij naam, maar wel als een betrouwbaar iemand. Gemakkelijk als ik tussenbeide moest komen bij de avondverpleging, want ’al die mannen’ beweerde ze ‘zijn niet te betrouwen’. Hilde werd op het einde licht paranoia.

Vandaag doe ik een experiment. Die vrouw van onze bubbel heeft moeite om zich te beheersen. Ze heeft het graag dat ik mee kijk naar haar voorgestelde film, maar haar echtgenoot gaat steeds laat slapen en dan heeft ze moeite. Na de film wil ik het met haar hebben over haar kunst. Ze maakt knappe werken geïnspireerd op mijn werk. Met deze beide werken ga ik een dialoog proberen op te starten om elkaar te vertellen welke gevoelens in ons afspeelde. Mijn werk is een oud werk en dateert van toen dat Hilde nog leefde. Ik moest toen elke dag mijn emoties sterk beheersen en uitte dat in een tekening. Wel dat werk samen met die dame haar werk kan een boeiend of plezant gesprek vormen. In ieder geval, dat hoop ik.

Morgen als ik weer zo goed geslapen heb breng ik verslag uit.

Zondag 28/03/2021

Dit is een foto van een nog te graveren houtsnede. Het is nu al mooi van kleur en compositie. Het zou eigenlijk zonde zijn de rode kleur weg te snijden. Alles wat rood ziet wordt gegraveerd. Het woord blaaskopvlieg is in spiegelschrift geschreven omdat bij de latere druk (wanneer de houtsnede voltooid is) het woord leesbaar zou worden. Dat is bij iedere druk zo het geval. Nu dat ik mijn werk beschrijf valt mij een idee binnen om nog zo’n mail te maken. Schijven over mijn bezigheden buiten het onderwerp Hilde.

Zo zal ik ook een aantal fotocompositie toelichten wanneer het gaat over de natuur. Het is misschien aan te raden een werk te maken dat wel op een houten paneeltje is getekend zonder het te graveren. Eerst dacht ik mijn foto’s in een PowerPoint te gieten, maar dat vraagt te veel werk en zal zijn doel missen. Zo gaat de esthetiek en de natuur goed in elkaar over.

Vandaag is het rouwen wat dragelijk. Misschien is het best een dagje vakantie te nemen wat het schrijven van het boekje betreft. Gewoon jezelf toelaten het niet te hebben over Hilde. Den boog kan niet altijd gespannen staan. Ik moet de dokter gelijk geven die beweerde dat rouwen gepaard gaat met spookbeelden en dat je het kunt vergelijken met iemand die spookpijnen heeft bij een amputatie van een lichaamsdeel

Vandaag ben ik afgesproken met een koppel om een wandeling te maken en iets bij een take out  te gaan drinken Elke dag telefoneer ik met dat koppel en naar iemand die alleen woont. Die zonderling  staat erg vroeg op. Dat komt goed uit met mijn opstaan uren. Nochtans was mijn humeur te vergelijken met iemand die last heeft van een ochtendhumeur. Dat is gelukkig voorbij en maak ik mij klaar om een brownie te eten en een kopje koffie te drinken en rustig een krantje te lezen.

Patrick

Zondag 21/03/2021

Achttien jaar geleden begon mijn avontuur met de natuur. Mijn toenmalig chef bood mij een lapje grond aan om inheemse planten te zaaien en te planten. Leerlingen van allerlei leeftijden konden dan lessen krijgen door twee leraressen over de natuur. Het was een brokje oerkracht dat vorm kreeg in mij.

Hilde zag dat met lede ogen aan. Ze had thuis wel een balkonnetje met drie rode bloembakken en zoals Hilde was zag ze de schoonheid van de bloem meer in de kleur. Dat kwam niet overeen met mijn ingesteldheid en het had geen zin om haar ervan af te helpen.

Vandaag is het lente in het jaar 2021. De ruiker bloemen aan haar portret is nog vers, het kaarsje brandt en probeer met Hilde te converseren. Ze lijkt wel ver weg uit mijn gedachten, ik zie nog geen beeld van haar beeldig lijfje en voor dat ik het weet zit ze op mijn schouder en wrijft in haar ogen, met de woorden ‘ moet je mij weeral wakker maken’. Ik kan haar niet met rust laten en mijn tijd ging vandaag naar de dame met veel woede en mijn natuurverhaal tegenover die vrouw is mislukt. 

Deze blauwtjes over de natuur had ik ook tegenover Hilde ‘ je weet toch dat je het niet moet hebben over je onkruid’ hoor ik Hilde zeggen. Ze deed dat bijzonder tactvol, wat niet was gedurende de periode dat ze dement was. Op de dag  dat ze mij niet meer kende, ging er een stukje natuur in mij verloren. Vandaag is ze bijna drie maanden dood en mijn herinnering van het uur en de dag van haar overlijden is nog vers. Als ik een dag heb gehad met veel pijn en emotie en dan kan ik niet terecht bij Hilde. Hilde moest het niet hebben van getreur en gezever ook al had je er reden toe.

Het is al een tijdje dat mijn natuurbeleven in de vinken doorgaat. Het is daar dat ik de schoonheid van de natuur in de esthetiek leer kennen ‘ik wou je het even laten weten’ antwoordde ik tegen Hilde. Ik voel dat ze luistert. In mijn geest zie ik dat ze een brandende stok neemt en vlijtig begint te tekenen op een effen oppervlak met de pas ontstane houtskool. Ze zegt iets, maar het is te stil. Haar buik is zo opgezwollen, ze is zwanger, van sint Pieter. Nu hoor ik haar beter wat ze zegt ‘ binnenkort zal er een meisje geboren worden die later net als jij hulpbehoevend zal worden je vrouw zal worden en voor jou zal zorgen zoals jij voor mij hebt gezorgd’ Dat zijn troostende woorden. 

Zaterdag 27/02/2021

Een krop van verdriet stort zich te pletter uit een gebrek aan een kus

De tekening ‘ de omhelzing’ is ontstaan uit een lus

Soepele lijnen dansen op het papier

Het kaarsje brandt nog dat kan je zien van hier

In coronatijd is er geen plaats voor genegenheid

Het zet aan tot kunst voor elke gelegenheid

De mensen sterven in alle eenzaamheid

De liefde bestaat voor mij wel, voor sommigen een onzekerheid

Men kibbelt voor de erfenis

Bij mij was dat geen vergiffenis

Gampusideehil

Patrick

Donderdag 18/02/2021

Bladzijde per bladzijde schuif ik verder door het verhaal van Hilde. Het zijn iedere keer herinneringen aan de blijvende ontkenningen van dementie. Het is pas na haar dood dat ik toegaf. Dat was ook te merken in het verhaal in het S-magazine (van november 2020). Ik zei dat ik zou blijven volhouden tot dat ik dood neerval. Zover is het niet gekomen. Het is Hilde die               stierf. Gisteren had ik een avond van teveel verdriet en geraakte niet tot schrijven. Ook het vertrouwen tot het bijenhotel was weg. Deze morgen klonk het geheel anders. Ik maakte een nieuw plan voor het bijenhotel, ik vond een oplossing tot het witte kadertje rond de foto. Ik kreeg telefoon van mijn twee trouwe vrienden en de vrouw liet weten dat zij ook naar de vinken zal gaan.

In de vinken zelf presenteerde ik mijn plan, maar Hans gaf mij het vertrouwen terug door moedgevende woorden. Ik was toch content een eigen voorstel in te dienen. Hij gaf een planning hoe het komende weken zal verlopen, want eind maart moet het hotelletje er staan.

Dan kwam het weven, met volle goesting. Mijn vriendin liet zich inspireren op mijn werk. Dat vind ik reuze plezant, iemand die inspiratie krijgt door mijn werk. Zo tracht ik haar te helpen langs de creatieve weg, zoals ik het goed kon met Hilde. Het zal wat tijd vragen om haar handicap op een doeltreffende wijze aan te pakken, maar ik kon het met Hilde, waarom niet met die vrouw. Mensen waar ik in geloof, zijn voor mij een inspiratiebron.

Met het weven (het portret van Hilde) deed het zoveel deugd waarbij ik weer die liefde voelde. Mijn muze, mijn inspiratiebron , mijn icoon. Het zijn gevoelens waarop ik kan steunen. De gezinszorg is zo fijn aan het koken en lijkt wel een toffe. Het is krokusvakantie en dan moet je kunnen schuiven met de uren. Nu kan dat flexibeler, omdat Hilde voorgoed in goede handen is.

Straks komt de avond. Dat zal er eentje zijn van de natte vinger uitsteken en zien van waar de wind waait, verder in het boek lezen, de foto met het witte kadertje meer verbeteren, we will see. Dirk de kunstmonitor van de Vinken geeft zo’n heerlijke raad. Het is een echte privé les.

Wanneer ik naar de foto van Hilde kijk merk ik dat ik het theelichtje niet aangestoken heb, maar haar Fresia’s bloeien nog verder in alle hevigheid.

Dinsdag 09/02/2021

Rustig schrijf ik het verhaal van Hilde. Het is nu tien jaar geleden dat Hilde haar dementie begon. Het manifesteerde zich toen vrij onschuldig in een studie rond Pieter Breugel de oude. Wat ik toen niet wist dat het een vorm van waan was. Wanneer de dokter er mij op wees stortte mijn wereld in. Het is toen dat ik begon te dichten om op deze wijze toch te kunnen communiceren met Hilde. Met haar waanstudie spaarde ze moeite nog tijd. Ze klom trappen op met mijn kracht. Ik had last dat ze mij niet herkende, maar vond de nodige trucs  om mij even herkenbaar te maken. Ik heb steeds haar dementie ontkend. Ze ging erg traag achteruit, tot 2020 dan ging het snel. Corona gaf de genadeslag. Ze overleefde het niet

Het schrijven van haar verhaal geeft rust. Wat het worden zal en hoe lang het zal worden zal de toekomst uitwijzen. Elke dag schijf ik een bladzijde. Ik hoop dat het later zal liggen bij de demente centra, want ik wil niet dat Hilde vergeten wordt. Voor mij is zij een legende en ik hoop dat het vele mensen die ook een demente in hun kringen hebben baad zullen hebben met het verhaal. Hilde had een sterk karakter en had veel liefde voor haar medemens. Tien jaar heeft de dementie geduurd en ik sloeg in het beging geen dag over. Echter de laatste maanden van 2020 waren bijzonder zwaar.

Morgen is ze zes weken dood, ik leid een ander leven, maar haar vergeten, neen dat doe ik niet.

Dinsdag 02/02/2021

Ik begrijp jonge mensen die na een zware blokperiode, zich even willen uitleven. Maar begrijpen zij ook dat wanneer je je allerliefste hebt moeten afstaan, dat je verlangt naar een kus?

Toch veroordeel ik de jonge mensen niet, ze moeten kunnen jong zijn. Elk nadeel heeft ook zijn voordeel. Je wordt verplicht op te lossen. Nu moet ik dat ook doen en tegelijkertijd aan mijn burgerzin denken. Ik weet dat iedereen verschillend is, maar toch wees creatief en zoekt een oplossing

Hoe flexibeler je bent, hoe sterker je wordt voor later. Ok je bent jong en zoekt naar een partner . Mijn geliefde is nu dood, maar daar bereid ik mij al meer dan acht jaar op voor. Ik bouwde een sociale kring rond mij op met e-mail. Nu nog schijf ik mijn gevoelens uit. Als cadeau kreeg ik nog een groepje bij, mijn buren met hun Whatsapp clubje.

Wanneer ik straks naar buiten ga met een mondmasker op en ik kom mijn buurvrouw tegen dan zullen mijn groetjes goedendag met een achtergrond zijn.

Groetjes Patrick

Maandag 01/02/2021

Het zijn lange discussies over ‘is kunst gemaakt door de computer? is dat wel echte kunst?’ en iedereen heeft zijn mening erover, maar kunst gemaakt door de computer zint mij wel. Ik denk toch dat het manueel scheppen met schaar, karton en ontwikkelde foto’s niet hetzelfde resultaat geeft dan als je het knipt en plakt met de computer

Hoewel, in de vinken is er een moeder die zo fijn kan knippen en plakken alsof het echt te zijn. Er zit geen enkel foutje in het uitknippen. Omdat alles door haar manueel is gemaakt schat ik die kunst hoger in. Dat zijn prachtwerkjes.

Met mijn bevende handen lukt dat niet zo’n fijn werk af te leveren, maar er bestaat ook kunst dat je niet met de computer kan maken zoals graveren, knutselen met natuurelementen, weven, boetseren en wat nog meer. Ook daar vind ik  ook mijn tevredenheid in. Het zijn bezigheden die mijn verdriet verzachtten.

Hilde zou ook tevreden zijn wanneer ik mij kunstzinnig bezig hou. Het was wel wennen om het onderwerp Hilde te verlaten en op zoek gaan naar een kunstvorm die algemener is. Je wordt zelf kritischer. In het draaien van foto’s door een elektronische fotoboek valt het mij wel op hoe een lelijke zaken ik gemaakt heb. Misschien zal ik tien jaar later de werken die ik nu maak weer mottig vinden, maar zo blijf je in de wichel en dat houdt de geest gezond.

Zaterdag 30/01/2021

Een schone mens

Wat was jij toch een schone vrouw een schone mens

Ja, je was dement, toch bleef je schoon van karakter, een godenwens

Je zou achtenzeventig geworden zijn vandaag

Op het uur na dertig dagen geleden, de dag gaat traag

Wees gerust vrouw lief, straf mij als ik klaag

De rede is dat je het niet graag had, als ik zaag

Je blijft mijn vrouw zelfs al ben je dood

De dag dat je stief, is de dag dat ik het hardst verschoot

Ik kijk naar je foto en je vlammetje

Ik mocht je haren borstelen, geef hier dat kammetje

Dinsdag 26/01/2021

Elke ochtend, en soms overdag ook vraag ik mij af’ waar zit Hilde?’ Het is maar een fractie van een moment en in stilte wordt het mij duidelijk. Wat is vergeten was, is dat de grootste inspiratiebron Hilde was als ze nog leefde.  Op een dag gebeurde er zoveel dat het wel naar kunst vroeg. Nu is ze meer dan drie weken dood, bijna een maand, en er meldt een andere creatiebron zich: ‘de natuur’.

Ik bereid mij er op voor dat het een pijn is die nooit weg gaat, en dat doet ook creëren. Daar moet je tijd voor nemen. Het is echt rouwen. Zo vergeet ik Hilde niet en geniet ik van de herinneringen. Zo heb ik al twee zonsondergangen gemaakt en dat is puur herinnering. Hilde vanuit de rolstoel in de keuken van de kleuren van de lucht. Met momenten waren dat grijsnuances en dan verschoot ik wel een beetje zo van ‘is dit nu ook al schoon’? Sé dat geeft mij nu weer inspiratie tot het schilderen van een zon en grijs

De avonden zijn het moeilijkste. Dan komt er een stilte in huis die de ene moment troost geeft en het andere ogenblik van verdriet. Ik durf Hilde niet loslaten ook al is ze dood, ze is nog spring levend in mij.

Het leven gaat verder met een sterk gemis. Ook al besef ik dat het op het laatste voorbije half jaar bijzonder zwaar werd en een plaatsing zou nodig geweest zijn. Op het einde had ik haar al gedeeltelijk geplaatst en Nottebohm speelde daar een fijne rol in. Ik ben bezig de dood van Hilde te verwerken en steek spontaan eenn theelichtje aan. Nu in de duisternis van de ochtend valt Hilde meer op.

Patrick

Maandag 25/01/2021

Bij iedere tranenbeurt krijgt je ziel een wassing. Bij ieder verdriet komt er een kunstwerk. Gisteren was het een aquarel. Zo blijft Hilde aanwezig. Hilde speelt het weer klaar om een aparte taal te spreken, die van de ziel. Je wordt getroffen door een herinnering, je huilt en je neemt je moed bij elkaar en je doet iets creatief. Bij mij is dat een kunstwerk. Ik neem aan dat er nog andere uitingen zijn van creatieve uitspattingen, zoals koken.

Wanneer ik me met kunst bezighoud, is er nog weinig ruimte over voor het huishouden. Ik word er wel in geholpen (drie maal per week een gezinszorg voor iedere keer vier uur). Is dat luxe? Helemaal niet.

Het is door de kunst dat ik beter mijn verdriet kan uiten. Wanneer dat droevig gevoel ’s avonds opkomt en ik zet iets op papier dat op kunst lijkt, sta ik ’s morgens weer vrolijk op. Dat creatief proces helpt mij met overledenen te praten via een taaltje van herinneringen.

Na onweer is de lucht weer frisser en helder. Zo voel ik mij nu.

Patrick

Zondag 24/01/2021

Je voelt enkel de pijn van de liefde als je ze moet missen. Het ligt heel de dag op de loer om toe te slaan. Het is het soort verdriet dat niet heelt. Hilde haar liefde was onbaatzuchtig.  Ze zong steeds in het Frans het liedje van het moment. Ik moest eerst een liedje kunnen zingen al vorens te kunnen schrijven. Zo’n liefde als die van ons is onvervangbaar. Het is een gevoel van ongemak dat eruit moet. Er hoeft niet altijd een traan bij te zijn om verdriet gewaar te worden.

In de natuur vind ik wel die rust en vreugde vooral wanneer ik iets ontdek. Dat is vooral ’s morgens zo. Dan zijn de zenuwen erg gespannen en het is alsof de boom zegt ‘ontspan u nu eens’ en als de vogel zingt dan zijn mijn tranen dauwdruppels.  Ze vallen bij elkaar tot een plekje waar een zaadje in valt. Het hing aan een pluisje, het was de paardenbloem waar jij je neus in stak, je wipneusje helemaal onder de gele poeder. Dat is een herinnering die mij doet glimlachen. Je guitige ogen die spreken en zeggen ‘lekker geel die neus van mij’.

Je leerde mij hoe je met de lach door het leven gaat. Die les zal ik nooit vergeten. Zo val ik niet in het ruimteloze. Omdat corona ons weerhoudt van elke knuffel koester ik toch geen wrok dat het vaccin een twee weken te laat kwam. Het zou mij verlammen en ook doen sterven. Diezelfde levenslust als jij heb ik ook. Mijn wereld gaat open als ik mijn gedachten kan combineren met schoonheid. Zo had jij het altijd over die schone lucht die kleuren. Wel mijn volgende weenontwerp ligt klaar ‘een zonsondergang’.  De kleuren gemaakt met aquarel op A3 gescand klaar om te weven.

Je flatje zal een klein museumpje worden, misschien in het begin wat overladen, maar de voornaamste werken die je tijdens je leven kocht blijven hangen. Nu niet (corona), maar later mogen mensen je museumpje bezoeken. Elke keer wanneer ik van de natuur thuis komt dan voel ik je aanwezigheid. Jij wacht op mij.

Patrick

Woensdag 20/01/2021

Het is wat vroeg om nu al conclusies uit te trekken maar het is al duidelijk dat in het te weven gezicht meer ronde streepjes moeten aangebracht worden. Dat is bijzonder moeilijk. Gelukkig heb ik nog een afdruk van transparant papier. Wanneer het geweven hoofd er zo goed als opstaat leg ik dat doorschijnend papier er bovenop. Dan zal ik merken waar het wat ronder kan. Ook moeten er meer details aangebracht worden op het gezicht om het geheel meer vrouwelijker te maken.

Iets maken met rechte lijnen en ronde contouren is niet simpel. Zowat alles aan Hilde was rond. Ik ben er bijna zeker van wanneer ik de mening van Hilde zou kunnen vragen ze botweg ‘ mottig’ zou zeggen. Het laatste levensjaar dat ze had was ze best te genieten. Ze was niet meer zo diplomatisch. Klonk het niet dan botste het maar. Ik kon er iedere keer om lachen. Ik trok het me niet aan. Meningen rond kunst zijn altijd verdeeld

Moest het op het einde toch tegenslaan dan begin ik gewoon opnieuw met nog meer rondingen. Hoe langer hoe liever, want voor mij is het een heel rouwproces. Nu gaat het beter maar gisterenavond kon ik mijn tranen niet bedwingen.

In de voorbije namiddag bij het weven belandde ik aan haar neusgaten. Die zijn zo fragiel en nauwelijks vastgenaaid dat ik voorzichtig te werk moest gaan. Even dacht ik aan haar dood, dat in werkelijkheid ook zo is. Het is troostend dat wanneer je niet meer kan ademen, die angst weg kan genomen worden door de persoon rustig te laten inslapen.

Het vele verdriet in mij reageert nog al hevig op muziek.  Je voelt dat, wanneer dat geblokkeerd zit. Muziek helpt mij om het eruit te laten vloeien. Veel tijd is er niet voor want er moet veel geregeld worden. Dat is voor iedereen die een dierbare verliest. Wanneer dan de vermoeidheid toeslaat dan neem ik een Dafalgan en slaap dan diep voor een uur.

Groetjes

Patrick

Zondag 17/01/2021

Het warme hol

Het warme hol waarin ik de liefde steeds weer vind, en die ik een hele dag heb moeten missen

Je zei tegen mij ‘dat is typisch Patrick’, waar het vandaan komt was gissen

Mijn verdriet, toch het ergste neemt wat in kracht af

Je bent mijn natuur geworden en dat vindt niemand straf

Het warme hol wij getweeën , waar ben jij?

Mijn toestel maakt weer foto’s voor de schoonheid, waar bent gij?

Neen er is geen leegte, het is met jouw herinnering gevuld

Neen daar wordt geen kritiek op geduld

De kaarsjes vallen uit ze zijn opgebrand

Het is zo goed als zeker dat je vocht tot het laatste met een sterk verband

In de voormiddag was het groen in de namiddag was het wit

Het is een zalving van  liefde ,waar je in zit

Gampusideehil

Vrijdag 15/01/2021

De onrechtvaarge dood die maait en zaait

Die onschuldige wezens aait en paait

Ze haalt ze uit hun lijden

Maar ik sta niet aan hun zijden

Dank je wel liefste vrouwtje dat jij mij het leven gaf

Maar moest je daar echt voor in het graf

Voor mij je guitige blik

Het is weer een dag dat ik weg klik

Mooie verhalen van je avonturen

Echt die zijn oprecht en die blijven duren

Gampusideehil

Dinsdag 12/01/2021

Één simpele knuffel kan dat echt niet

Ik ben naakt zoals je ziet

Waar is jouw lichaam

Of denk je dat ik  mij schaam

Waar is mijn schoonheid liefde

De Asse die ik lichte

Mooie woorden rijmelarij

Zij is er niet meer bij

Gampusideehil

Zondag 10/01/2021

Een wandeling in de vroege uurtjes. Het water was nog bevroren, een enkeling vlucht weg met zijn hond. Ik hurk mij neer om met mijn fototoestel de eerste nevel te trekken. Het hard geworden water is nog te herkennen, van de nevel geen spoor. Ondanks de hoge luxwaarde  ( 12000 lux) lukt het niet om tegen de horizon de mist te trekken. Mijn rug is nog stam van acht jaar weinig slapen. De openzielswonde van mijn overleden echtgenote is nog gapende.

Toch is er troost, zij lijdt niet meer en de koude lucht streelt me met rust. De minuten gaan voorbij, mijn wandelen ook en er komt licht in de duisternis. De woonblokken van het Kiel worden zichtbaar als ook de nevel. Ik moet even denken aan mijn vrouwtje met de gedachten ‘dit had ik met jou niet kunnen doen’. Het gewicht van die acht jaar weegt nog. Deze morgen bij het opstaan was ze er niet. Het was een toegelaten waan.

Plots verdwijnt de pijn van mijn rugspieren. Ik stap al wat flinker en na een uur en een kwartier beland ik weer de woonkamer binnen. Mijn jas verdwijnt op de juiste plaats. De zetel wacht op mijn rusten en de dromen komen terug. Het zijn vergeten dromen die niet na te vertellen zijn. Ze zijn ook zo abstract . Na een half uurtje, volledig uitgerust, schrijf ik deze woorden, over de ontwakende natuur.

Gampusideehil

Zaterdag 09/01/2021

De avond is gevallen, overal schijnen er lichtjes in de woonkamer, de kaarsen zijn aangestoken: het licht valt op de foto van Hilde. Ik heb net geleerd wat dysenterie is en wat dat doet bij overwinterende hommelkoninginnen en in mijn roman (Max, Micha en het tet-offensief) heb ik net een hoofdstuk uitgelezen. Het wordt mij snel duidelijk dat het aantal mensen die een beeldje van Hilde willen hebben een creatieve oplossing vraagt. Er waait een positieve wind in het appartementje

Zo zou Hilde het graag hebben, geen gezaag, of getreur, maar vanuit de diepe stilte een brede glimlach. Ik weet dat ik veel te doen heb, maar het schrikt mij niet af.  Er wacht mij een toekomst die mij veel genoegen zal kunnen geven.

Bij mijn eerste wandeling sinds jaren merkte ik dat mensen mij moeiteloos voorbij staken en een minuut of vijf later al een heel eind verder waren gevorderd. De acht jaar opgesloten zitten met surplus nog eens zestien dagen quarantaine was niet bepaald bevorderlijk voor mijn conditie. Nu heb ik wel wat gekozen voor een zittend leven, omdat de rust die in mij groeit bevorderlijk is voor mijn lezen en mijn creatief zijn. Toch moet er wat beweging in dat lijf komen. Het is nog een zoeken naar de Voltare zalf om dat wandelen wat minder spierpijn te geven.

De klik is gezet. Zo plots een eigen woonruimte, een cadeau van Hilde. Het appartement zal blijvend de sporen van haar dragen. Koken , kuisen en winkelen heb ik verleerd. Daarom komt er drie maal per week iedere keer een gezinszorg om dit euvel weg te werken Zo is er over mij ook een sociale controle want ik woon alleen. Deze namiddag heb ik in de winkel ook een sleutel van het appartementje gegeven en moet nog telefoonnummers doorgeven van de gezinszorg

Het staat zo goed als vast dat Hilde mijn enige liefde was en blijft. Ik heb zo mijn leven gegeven aan haar. Hilde blijft mijn muze ,mijn icoon. Toch is het gemis aan een knuffel of een kus erg groot, maar het mag niet.

Er zijn veel mensen die getimmerd hebben aan mijn weg. Ook was er een grote bezorgdheid, want ik leefde ongezond vooral wat mijn slapen betrof. Nu voel ik hoe het voelt om uitgeslapen te zijn. Nu is het wat afwachten wat er op mij af gaat komen, want dat hou je niet voor mogelijk wanneer je dierbare overlijdt. Dat komt wel allemaal goed , ik voel het

Groetjes

Woensdag 06/01/2021

Dinsdag en donderdag ochtend was het altijd spannend. Dan moest Hilde vroeg opstaan om naar de Meander te gaan (het dagcentrum van Nottebohm). De verpleging kwam dan altijd wat vroeger, ze werd helemaal gewassen. Haar benen had ik daarvoor al aangedaan en niet vergeten haar make up. Op een zekere ochtend was ik gehaast en vergat haar te schminken. Dat was niet naar de goesting van Hilde. Ze zij nogal kortaf ‘ neen zo ga ik niet buiten’. Ik bracht haar schmink aan en ze werd rustig. Ze stond in de hal en was nog niet tevreden ‘en mijn hoedje dan, mijn handschoen en mijn sjaal’ . Ik ging het boven allemaal halen.

De jaren gingen voorbij als ook haar reclameren tot dan één van onze kennissen zei ‘Hilde maakt zich niet meer op’. Dat trof mij. Sindsdien vergat ik het nooit meer .

Na lang protest over de sleutels die ze maar niet kreeg als ook geen geld zwakte die hevige emoties af. Ze vroeg er niet meer naar. Ze had toen haar elektrische rolstoel nog. Ik zette haar erop en weg was ze. Recht naar de zeeman. Ik stond beneden te wachten op haar tot dat ze kwam. Ze had iets meegenomen zonder te betalen. Ik zei er niets van en even later ging ik betalen bij de zeeman. Dat was helemaal Hilde. Het truitje dat ze aanhad (op de foto) dat had ze ook meegenomen van de Meander. Ze belde er voor en wat later had de rechtmatige eigenares haar pulletje weer terug. Neen , Hilde had er alles voor over om er mooi uit te zien

Groetjes

Patrick

Zondag 03/01/2021

Wanneer Hilde naar de kapper moest, dan was dat altijd een heel gedoe. Eerst kon ze blijven zitten in haar rolstoel, want het haar moest geverfd worden. Hoe lang dat moest trekken weet ik niet, maar ik kreeg altijd een stoel naast haar. Ze deed dan wel een uitleg waar je niets kon van maken, maar ik improviseerde er op los. Ze voelde zich altijd begrepen. Dat was heel belangrijk want zo bleven haar hersenen geprikkeld. Na een tijdje ging er een wekkertje af en moest ze naar de wastafel. Ik tilde haar verticaal op, zette haar op de zetel voor de wasbak, het duurde altijd even voor dat klaar was. Ze begreep het niet altijd goed want de hoorapparaatjes waren uit. Het haar werd goed gewassen gemasseerd, het deed haar werkelijk deugd

Wanneer ik een afspraak wou maken was er altijd plaats Na de kapper zag ze er altijd beeldig uit. Zo kon je Hilde goed benaderen. Alles wat met het gevoel te maken had begreep ze goed. Er waren soms kleine ogenblikken dat ze mij bij naam noemde. Zo’n handeling was bevorderlijk voor de heldere momenten. Eens thuis gekomen ging het praten maar verder, oh wat moest ik toch improviseren. We kwamen altijd laat thuis, moesten dan snel eten want om half zes stond de verpleging klaar om haar te knevelen in bed met het verpleegdeken. Dan kon mijn avond nog niet beginnen, ze bleef maar praten. Regelmatig moet ik te hulp schieten want ze wou steeds ontsnappen uit haar bed. Het verpleegdeken en de bedsponde deden wel hun werk, ze wou altijd bij mij zijn. Met wat geluk kon mijn avond beginnen rond twintig uur

Ik hoorden dan altijd het zachte snurken terwijl ik altijd in de kamer er naast zat vast, bezig met de computer. Rond drieëntwintig uur dertig ging ik slapen

Groetjes

Patrick

Zaterdag 02/01/2021

Hilde was altijd bezig met zich aan te kleden. Wanneer de verpleegster dan kwam en die wou haar kledij veranderen, ging dat ging niet zonder protest. Eén verpleger die ’s morgens kwam mocht wel alles. Hij maakte altijd grapjes en dat klikte goed. Er was ook nog één verpleegster die af en toe kwam en daar verdroeg Hilde ook alles van. Je kon er geen staat opmaken. Als ze zo bezig was dan was ik gerust. Dan was ze bezig.

Ik herinner mij nog levendig dat Hilde wel twee tot drie pruiken boven elkaar droeg. Dat mocht in geen geval uit. Dat moest allemaal op haar hoofd blijven nadat ze eerst een mouw  over haar gezicht had getrokken. Dat was Quasi onmogelijk De volgende ochtend lagen de drie pruiken naast haar bed.

Hilde was een boeiend iemand. Je maakte van alles mee. Een tien dagen voor dat ze stief herkende ze mij nog. Dat zijn van die momenten om nooit te vergeten. Wanneer ik zo schrijf, dan wil dat zeggen dat Hilde nog erg levendig in mijn geheugen geprent staat.

Nu zit ik alleen in het appartementje en voel haar. Ze bleef in alle facetten origineel. Ze had zo’n persoonlijkheid.  Het was allemaal gek, maar ze bleef bezig. Het was Hilde haar kunst.

Groetjes

Patrick

Donderdag 31/12/2020

Ik zie zo levendig die Hilde die ik moeiteloos optilde wanneer ze soms die kracht niet had rechtop te staan vanuit haar rolstoel om naar toilet te gaan, dat ze het uitriep van angst te vallen. Mijn kracht begaf niet en zij schonk haar vertrouwen. Mijn zachte woorden troostte haar en het maakte een echte band tussen ons. Ik kon zo uitgeput zijn, en stilaan groeide het besef dat ik eens goed moest kunnen rusten. Ik schreef daar regelmatig  over, doch buiten woede de coronastorm.

Ik was bang haar te lossen en durfde haar niet uit handen te geven. Op een gegeven moment durfde ik het wel en zelfs voor twee weken. De Covid 19 sloeg genadeloos toe. Ze stierf op 29 december om 13u. Ik heb die vrouw  zo hard lief gehad dat ik de kracht tot de liefde die ik nodig had om haar acht jaar op te tillen nog steeds voel. Die ben ik niet kwijt en kan het gebruiken om te bouwen aan de natuur, aan de kunst, maar nu is mijn verdriet te groot. Enkel gedichten schrijven en zingen lukt mij nog.

Ik wacht op het moment dat mijn sterkte weer toeneemt, dat mijn emoties niet de overhand nemen dat ik haar begrafenis kan regelen, wanneer de coronastorm is gaan liggen en dat mensen zullen kunnen luisteren naar wie Hilde was gedurende die acht jaar. Zodat haar dood zal leiden tot iets prachtig.