Emotionele arbeid: onzichtbare taken zichtbaar maken

Katrien: “Het deed deugd toen ik de 1ste keer hoorde over emotionele arbeid. Ik was niet de enige
die hiermee zat. Nu kan ik makkelijker benoemen wat me dwars zit in plaats van cliché uitspraken te doen als ‘ik moet hier aan alles denken’ of ‘als ik het niet doe, doet niemand het’.”

Verschillende domeinen

Willen we duidelijk maken wat de impact is van emotionele arbeid, dan is het belangrijk om te
beseffen dat dit fenomeen zich op verschillende domeinen afspeelt. Welk aspect het zwaarst doorweegt,
verschilt van persoon tot persoon.

Sociale contacten

Een eerste domein is sociaal contact. Sociaal contact hoort een ontspannende activiteit te zijn. Helaas komen er heel wat extra taken bij kijken.

Katrien: “Mijn vriendinnen en ik gaan regelmatig op uitstap, maar ik merk dat ik altijd degene
ben die de praktische zaken regelt. De treinuren opzoeken, kijken of er activiteiten zijn, tickets kopen …”

Huishouden

We weten allemaal dat er gekookt, gepoetst en gewassen moet worden. Maar een taak als koken bevat op zich al veel deeltaken: het menu bepalen, boodschappenlijstje maken, voorraadkast checken, koken, afwassen …

Katrien: “Ik was het beu om elke keer te moeten nadenken over wat we de komende dagen zouden eten. Daarom werken we nu met een aantal vaste gerechten. Daarnaast hebben mijn man en ik 2 mapjes gemaakt met recepten die we willen uitproberen. In het ene mapjeverzamelen we specifieke kindvriendelijke gerechten. Als de kleinkinderen op woensdag bij ons zijn, grijpen we automatisch naar die map.”

Relatie met anderen

De praktische zaken in een huishouden moeten goed geregeld zijn om alles vlot te laten draaien.
Het welzijn van iedereen is minstens even belangrijk. We zijn ons vaak niet bewust van het ‘werk’ dat we hier in steken, net omdat het niet zichtbaar is.

Katrien: “Soms zit ik in de zetel en blijft het malen in mijn hoofd. Zijn de kinderen wel gelukkig?
Kan mijn moeder haar plan trekken na het overlijden van mijn vader? Mijn beste vriendin is
jarig, ik moet een kaartje sturen. De buurvrouw is niet goed te been, ik ga voorstellen of ik haar boodschappen kan doen. Zo gaat het eindeloos door.”

Relatie met jezelf

Om die mentale belasting niet uit de hand te laten lopen, is het belangrijk om voldoende aandacht
voor jezelf te hebben.

Katrien: “Ik ben echtgenote, (groot)moeder, vrijwilliger, buurvrouw, werknemer, mantelzorger, vriendin, dochter. Op sommige momenten in mijn leven botsten 2 of meer van die rollen. Zo stond mijn relatie op een laag pitje toen de kinderen klein waren. Of zag ik mijn vriendinnen minder in de periode dat mijn vader ziek was. Nu ik schipper tussen de zorg voor mijn moeder en mijn kleinkinderen, kan ik me minder engageren voor mijn vrijwilligerswerk. Het idee dat ik dan tekortschiet, probeer ik los te laten. Want ook
dat is een rol die ik niet uit het oog mag verliezen, die van beste vriendin voor mezelf.”

Zorg voor jezelf

Zoals je merkt in het verhaal van Katrien, is het belangrijk om voldoende stil te staan bij je eigen
gevoel en geen onrealistische verwachtingen te stellen. Makkelijker gezegd dan gedaan? We helpen jou op weg met een aantal tips.

Sociaal netwerk

Een goed netwerk biedt afleiding, ontspanning en een vangnet. Bovendienzorgt het voor evenwicht:
je geeft niet enkel zorg, maar krijgt ook zorg terug.

Katrien: “Na de geboorte van haar zoontje besliste mijn oudste dochter om deeltijds te werken. Ik merkte dat ze zichzelf veel druk oplegde. Ze had een extra dag vrij, dus moest ze alles ook geregeld krijgen.

Deeltijds werken en toch een poetshulp nemen, mij vragen om mijn kleinzoon op te vangen op haar vrije dag, in haar hoofd was dat not done. Ondertussen heeft ze gelukkig geleerd om hulp te vragen, ze hoeft immers niet alles alleen te doen.”

Batterijen opladen

Zorgen voor anderen en het huishouden vergt veel. Dat hoeft geen probleem te zijn als
je ook voldoende momenten of activiteiten hebt die je energie geven in plaats van energie
verbruiken.

Katrien: “Mijn mama wordt stilaan een dagje ouder en heeft extra hulp nodig. Ik doe dit
uiteraard met veel plezier, maar ze woont niet bij de deur. Drie keer per week ben ik met de bus een halfuur onderweg. Ik probeer het nuttige aan het aangename te koppelen. Op de bus ben ik niet
bezig met plannen of regelen. Ik lees een boek en kom tot rust.”

Denkstijlen

Elke persoon heeft een eigen manier om over de wereld te denken. Jammer genoeg kan onze denkstijl ons ongelukkig maken. Wees je bewust van de denkpatronen waar je in vast zit.

Katrien: “De zorg voor mijn moeder weegt best zwaar. Het komt bovenop alle taken die ik daarnaast doe. Toch vind ik het niet correct om haar naar een woonzorgcentrum te brengen. Mijn moeder heeft altijd voor mij gezorgd, nu is het mijn beurt om iets terug te doen.”