Familie, een belangrijk onderdeel van de zorg

Actief op vier domeinen

“Als eerste zet Familieplatform in op vorming en coaching van zorgorganisaties en hulpverleners. We kijken samen met de organisatie naar welke goede praktijken er al bestaan binnen de afdelingen, hoe we deze nog meer kunnen versterken en vooral welke opportuniteiten er liggen om familie nog meer te informeren, ondersteunen, betrekken en bejegenen. Een tweede grote luik binnen Familieplatform is kwaliteitsbewaking en beleidsbeïnvloeding.

We proberen de stem van familie op beleidsniveau mee te nemen. Ook daar liggen nog veel opportuniteiten om tot een familievriendelijke cultuur te kunnen komen. Een belangrijk beleidsmatig aspect is bijvoorbeeld ‘tijd’. Er moet tijd gemaakt worden om aandacht te hebben voor de familie. In dit alles, vormingen en beleidsbeïnvloeding, hebben we steeds bijzondere aandacht voor de stem van de kinderen van de patiënten. Ten derde werken we mee aan en doen we zelf wetenschappelijk onderzoek naar de impact op familie en hun rol, zodat we het verhaal dat we vertellen wetenschappelijk kunnen onderbouwen. Tenslotte is Familieplatform een koepelorganisatie voor familieorganisaties. Zo hebben we tal van lid-organisaties die we ondersteunen in hun werking door hun stem mee uit te dragen, maar ook door samen projecten te schrijven en op die manier een verschil te maken voor familie.”

De noden van familieleden

“Vanuit Familieplatform identificeren we een aantal noden van familieleden en mantelzorgers. Organisaties moeten hier aandacht voor hebben met het oog op een familievriendelijke cultuur in hun organisatie.

• Nood aan bejegening:
  “De familie wil zich welkom voelen. Zaken zoals de aanspreekbaarheid van de hulpverlener, beschikbaarheid, kindvriendelijkheid … spelen hier een rol. De afdeling moet uitstralen dat het oké is voor familie, kinderen en jongeren om daar te zijn en vragen te stellen.”
• Nood aan informatie langs 2 richtingen:
  “Familie wil vaak iets betekenen binnen het traject van hun naaste. Soms willen ze antwoord krijgen op hun vragen en bezorgdheden. Soms wil de familie ook zelf hun expertise kunnen delen met de hulpverleners en zelfs mee nadenken of beslissen. Voor hulpverleners is dit vaak een zoektocht. Ze weten niet altijd hoe ze in gesprek kunnen gaan met familie, wat ze kunnen vertellen en hoe ze die expertise kunnen meenemen. De angst voor het beroepsgeheim speelt daar mee. Maar ook zonder toestemming kan je vragen hoe het met hen gaat en luisteren naar hun bezorgdheden en de vragen. Het gesprek aangaan, dat is de essentie.”
• Nood aan ondersteuning:
  “Door te vragen hoe het gaat met de mantelzorgers kunnen ook de ondersteuningsnoden in kaart worden gebracht en kan er, indien nodig, gericht worden doorverwezen naar externe partners en familieorganisaties. Hierbij is het belangrijk om als hulpverlener en organisatie zelf te bekijken wat mogelijk is (bv. informele gesprekken, gezinsgesprek), maar ook de weg naar externe partners te vergemakkelijken.”
• Nood aan betrokkenheid:
  “Familieleden willen vaak iets betekenen in het traject van de patiënt. Het is hierbij belangrijk om dit steeds op maat te bekijken: afhankelijk van de voorkeur van de patiënt, de voorkeur van de familie én de draagkracht van de familie op dat moment.”

Om aan die noden te kunnen beantwoorden moet ‘werken in trialoog’ centraal staan binnen
de zorg. Dat betekent dat er drie partners zijn die op een gelijkwaardige manier bekeken en behandeld moeten worden. Iedereen heeft zijn eigen expertise en meerwaarde. Heel wat organisaties zetten al stappen in het werken in trialoog, maar het blijft een belangrijk aandachtspunt.”

Uitdagingen

“Ook op teamniveau of organisatieniveau kan de expertise en input van familieleden een meerwaarde betekenen (bv. in contact met lotgenoten, op teamvergaderingen, op beleidsniveau). Men moet echter waakzaam zijn familie-ervaringsdeskundigen niet te overbevragen. Een andere valkuil die we soms zien, zijn de onrealistische verwachtingen. Men kan niet verwachten dat 1 familie-ervaringsdeskundige een familievriendelijkere cultuur installeert. De organisatie moet er eerst voor zorgen dat het beleid en alle medewerkers mee zijn in het maken van de familiereflex. Enkel dan kan de inzet van familie ervaringsdeskundigheid optimaal benut worden.”

Familieorganisaties

Familieplatform ondersteunt een groot aantal familieorganisaties. Deze organisaties brengen lotgenoten samen, ondersteunen hen en proberen familiebetrokkenheid te bevorderen. Op hun website www.familieplatform.be/ onze-leden/ vind je alle familieorganisaties terug.

Tips voor mantelzorgers
1. Geef als mantelzorger aan wat je noden zijn en durf in gesprek te gaan met hulpverleners. De focus van de begeleiding ligt bij de patiënt, maar ook mantelzorgers verdienen het om gehoord te worden!
2. “Zorg voor jezelf ”. Het klinkt heel cliché maar is zo belangrijk. Mantelzorgers zetten vaak de noden van degene met een kwetsbaarheid voorop en hebben vaak te laat door dat zelfzorg belangrijk is. Maak tijd voor wat je energie geeft en praat erover met je huisarts, lotgenoten, vrienden …

Wil je meer informatie over je rechten als mantelzorger, tegemoetkomingen, verlofstelsels,
en meer ondersteuning? Neem dan zeker contact op met onze mantelzorgvereniging
via mail of telefonisch of surf naar onze website www.coponcho.be.