Partner in zorg: een samenwerking tussen de patiënt, partner in zorg en zorgverlener

“Een hele tijd geleden was ik op bezoek bij mijn oma. Ze lag in het ziekenhuis omdat ze een nieuwe heup had gekregen. Op een bepaald moment stak de verpleegkundige haar hoofd door de deur en vroeg: ‘Mevrouw, ga je hulp nodig hebben als we je hier ontslaan?’, waarop mijn oma zei ‘neenee’. Daarmee was de kous af. Ik bleef achter met een gevoel meer te willen betekenen voor mensen in het ziekenhuis,” vertelt Phoebe Ameye (33), sociaal werker bij de sociale dienst van AZ Groeninge in Kortrijk.

Phoebe werkt mee aan het beleid ‘Partner in zorg’, een initiatief van het ziekenhuis om de uitkomst van zorg voor patiënten te verbeteren door een gelijkwaardige samenwerking tussen de partner in zorg, de patiënt en de zorgverlener. Haar ervaringen op de werkvloer en als mantelzorger voor haar papa maken haar erg gemotiveerd dit beleid mee vorm te geven. Ze vertelt ons meer over ‘Partner in zorg’.

Hoe kwam het beleid ‘Partner in zorg’ tot stand?

Phoebe: “Onze diensten en directie merkten het belang op van aandacht voor de partner in zorg en ook in Canadees onderzoek kwamen die noden al naar voor. Om zicht te krijgen op hoe onze medewerkers hier in de praktijk mee omgingen, deden we een bevraging. Via enkele stellingen peilden we naar twee zaken:

1. Hoe ze momenteel in praktijk met bepaalde vragen en situaties omgingen.
2. Welke rol ze zouden willen/ kunnen opnemen als hun eigen partner was opgenomen in het ziekenhuis.

Zo legden we stellingen voor zoals ‘Als er een bezoeker om 8 u. ’s morgens voor de deur staat, laat je hem dan binnen?’ of ‘Als een partner het gewoon is om elke dag zijn vrouw te wassen, laat je hem dat dan doen of niet?’.

Hoewel de antwoorden verschilden per persoon en per afdeling, vonden heel wat medewerkers dat ze de patiënt beter zelf zouden verzorgen dan de partner in zorg. Ze gingen ook niet altijd flexibel om met de partner in zorg, terwijl ze zelf voor hun eigen partner, indien die zorgbehoevend zou zijn, meer zouden willen doen dan toegestaan. Die resultaten hebben de aanzet gegeven tot het uitwerken van een visie rond het betrekken van de partner in zorg. Van daaruit beschreven we enkele afspraken en bepaalden we welke rol de partner kan opnemen in het zorgproces.”

Wie is de partner in zorg precies?

Phoebe: “De partner in zorg is een naaste die belangrijk is in het leven van de patiënt. Dat kan een familielid zijn, maar het kan evengoed een goede vriend, buur … zijn die door de patiënt als ‘Partner in zorg’ wordt aangeduid. Meestal duidt de patiënt 1 partner in zorg aan. Dit kunnen er ook meer zijn, of geen. Bij elke opname moet bovendien opnieuw iemand worden aangeduid, zodat de belasting niet telkens bij dezelfde mantelzorger komt te liggen.”

Welke rol kan de partner in zorg vervullen?

Phoebe: “We proberen dat steeds samen te bevragen en te bepalen. Want het is niet de bedoeling dat de patiënt zegt ‘ik wil gewassen worden door mijn vrouw’ en dat zij dat eigenlijk niet wil of kan, of omgekeerd. We proberen dus regelmatig te bevragen of de taken haalbaar zijn en hoe ze het zelf op lange termijn zien.

De taken, die de partner in zorg kan opnemen, hebben te maken met emotionele en praktische ondersteuning van de patiënt. Bv: een klankbord zijn, ondersteuning bieden bij eten en drinken, begeleiden bij toiletbezoek, begeleiden bij onderzoeken, voeren naar onderzoeken, betrokken zijn bij het zorgbeleid … Soms is gewoon aanwezig zijn ook genoeg.”

Wat doet AZ Groeninge zoal om de partner in zorg te ondersteunen?

Phoebe: “We willen onze medewerkers tonen hoe belangrijk het is om ook de partner in zorg voldoende ondersteuning te bieden door bv. te vragen hoe het gaat, informatie te geven …
Niet alleen willen we daarbij zelf zo goed mogelijk informeren, ook willen we laten zien dat de partner in zorg veel waardevolle informatie kan geven omdat hij/ zij de patiënt heel goed kent.

Zo plannen we bij ontslag van de patiënt een gezamenlijk moment in zodat naast de patiënt ook de partner in zorg de juiste informatie krijgt over specifieke behandelingen, medicatie en nazorg. Ook hebben we de bezoekuren ingekort, maar ten voordele van de partners in zorg. Voor hen hebben we nu een aanwezigheidsbeleid. Dat wil zeggen dat er geen beperking is in het tijdstip van bezoek. We hebben ook extra aandacht voor mogelijke overbelasting bij de partner in zorg.

Ten slotte zijn we bezig met een opleiding voor elke zorgprofessional die rechtstreeks patiëntencontact heeft zoals verpleegkundigen, therapeuten, sociaal werkers of de sociale dienst, vervoersdiensten, medewerkers van de dienst schoonmaak. Het is de bedoeling om ook de artsen nog meer te betrekken. Zo blijven we inzetten op het doorgeven van onze visie om tot een cultuurverandering te komen. We hebben ook onder onze medewerkers heel wat mantelzorgers. Velen onder hen zien dus die noodzaak van het betrekken van mantelzorgers al. Met de opleiding proberen we die visie nog meer te verspreiden.”

Jij werkt op de sociale dienst van het ziekenhuis, wat betekent dat?

Phoebe: “Elk ziekenhuis heeft een sociale dienst. We geven ondersteuning aan patiënten voor én tijdens een ziekenhuisopname, of bij ontslag uit het ziekenhuis. Die ondersteuning kan erg divers zijn. Zo kan het gaan over hulp bij ziekenhuisadministratie, thuiszorg aanvragen, zorgplanning, revalidatie-aanvragen …
Meestal komt een patiënt bij ons terecht omdat een arts of verpleegkundige naar onze sociale dienst heeft doorverwezen. Maar het is ook mogelijk dat mensen ons zelf opbellen en aangeven dat ze extra hulp nodig hebben.”

Welke tip zou je geven aan mantelzorgers in het ziekenhuis?

Phoebe: “Het is een tip die op vandaag belangrijk is (ik hoop dat het in de toekomst niet meer
nodig zal zijn). Vandaag zeg ik “maak je kenbaar, en zeg wie je bent, wat je wil, wat je nodig hebt als mantelzorger en zorg voor jezelf. Je bent niet verplicht zorgtaken op te nemen. Gewoon aanwezig zijn is soms ook al voldoende.”

Ook op www.mantelzorgers.be vind je een heleboel informatie over en voor mantelzorgers. De website kreeg bovendien een nieuw jasje!