Rouw en verlies, een deel van het leven

We rouwen om verschillende redenen. Denk maar aan het overlijden van een naaste, het beëindigen van een relatie, een echtscheiding, een miskraam of het verlies van gezondheid. Verlies ervaren we dus niet alleen wanneer iemand sterft. Rouw is een antwoord op het verlies van een betekenisvolle relatie. Een natuurlijke reactie van mensen die in staat zijn om liefde te geven en liefde te ontvangen.

Iedereen rouwt anders

Verliesverwerking is vaak een emotionele orkaan waarbij verdriet, schuld, angst, verwarring, opluchting, wanhoop of boosheid kunnen voorkomen. Ook fysieke symptomen zoals vermoeidheid, concentratiestoornissen en slaapproblemen zijn daarbij niet abnormaal. Belangrijk om te beseffen is dat elk rouwproces uniek is, net zoals het DNA van elke mens.

Sommigen gaan slechts tijdelijk door een periode van intens verdriet, terwijl anderen het heel hun leven met zich meedragen. Dat betekent echter niet dat je rouw tussen mensen kan vergelijken of wegen. De wijze waarop je rouwt hangt af van diverse factoren, zoals karakter, veerkracht, leeftijd, de band met je naaste … Jezelf omringen met mensen die je vertrouwt en aangeven wanneer en hoe je hun steun kan gebruiken, is daarbij cruciaal.

Mantelzorg en levend verlies

Als mantelzorger neem je vaak tijdens de zorg al afscheid van een naaste, bijvoorbeeld vanwege een fysieke beperking, dementie of een andere psychische kwetsbaarheid. Het is dan niet steeds mogelijk om met je naaste dezelfde dingen te blijven doen als voorheen. Denk maar aan reizen, een hobby, diepgaande gesprekken voeren of zelfs intiem zijn. Je rouwt dan om iemand die er fysiek nog is, maar niet meer in staat is om te leven zoals voorheen. ‘Levend verlies’ wordt dat genoemd.

Jouw verlieservaring heeft dan niet met het overlijden van je naaste te maken maar wel met het verlies van gezondheid, autonomie en vooral met grenzen waar je dagelijks tegenaan loopt. Elke dag neem je een beetje afscheid en geef je kleine stukjes af van jullie leven samen. En toch inspireert het jou om er te zijn voor een ander, het doet je grenzen verleggen en het zorgt dat je jezelf en het leven de moeite waard vindt. Vele mantelzorgers getuigen daarom dat ze het meteen opnieuw zouden doen, dat zorgen.

Verlies na een overlijden

Na het overlijden van een naaste, na langdurige zorg, word je vaak met dubbel verlies geconfronteerd: het verlies van de persoon, maar ook het verlies van zin en betekenis. Twee factoren kunnen een invloed hebben op de beleving van rouw na het overlijden.

Ten eerste de wijze van overlijden. De mate waarin je daarop voorbereid bent, speelt een belangrijke rol. Overlijdt je naaste na een slepende ziekte of geplande euthanasie, reageer je mogelijk anders dan wanneer het overlijden het gevolg is van een plots ongeval, een hartinfarct of geweldpleging.

Een tweede factor is de relatie met de overleden persoon. Die bepaalt ook hoe je rouwt. Verdriet om dezelfde persoon kan door verschillende mensen anders ervaren worden. Zo is het verdriet om een overleden vader anders voor zijn vrouw dan voor zijn kind. En voor de beste vriend van die vader is dat verdriet anders dan voor zijn kinderen, vrienden, buren en collega’s. De verschillen in beleving van verdriet zijn ontelbaar. Daarom heeft elke mens verschillende behoefte aan steun en is het tempo van rouwen bij iedereen anders.

Het loont alvast te onthouden dat de dood een einde maakt aan het leven, maar niet aan de relatie en aan de herinneringen. Deze laatste zorgen net dat we meestal de kracht vinden om verder te gaan. De herinneringen en ervaring met de zorg bepalen bovendien de bril waarmee we naar de wereld kijken.

Nieuw boekje: Troost bij verlies

Samen met Steunpunt Mantelzorg lanceerden we ‘Troost bij verlies’. Dit boekje is er voor mantelzorgers en hun naasten die geconfronteerd worden met rouw en verlies tijdens en na de zorg. Het helpt inzicht te krijgen in het eigen rouwproces en het bevat waardevolle tips en hulplijnen om stappen vooruit te zetten naar herstel en het herontdekken van zin en betekenis. Daarnaast vind je er info over praktische regelingen na een overlijden.

Ben je een mantelzorger? Vraag het boekje GRATIS aan via info@coponcho.be of 02 515 02 63. Vermeld zeker je postadres en het aantal exemplaren dat je wenst.

Ben je een professional?
Ook dan bezorgen we jou, mits een kleine vergoeding, graag 1 of meerdere exemplaren.