Informatie en tools voor zorgprofessionals

Als zorgprofessional kom je ongetwijfeld vaak in aanraking met mantelzorgers, zowel op het werk als in je persoonlijke leven. Misschien ken je een vriend die voor zijn kind met een beperking zorgt, een buurvrouw die haar vader met dementie ondersteunt, of ben je zelf mantelzorger (geweest)? Mantelzorgers staan in voor heel wat uiteenlopende vormen van zorg: van fysieke hulp tot emotionele steun. Het zorgen is niet altijd een keuze, maar overkomt hen vaak. Ze doen het uit liefde, plichtsgevoel of omdat ze het als vanzelfsprekend beschouwen. Daarenboven worden ze ook nog eens geconfronteerd met ingrijpende ‘scharniermomenten’, zoals ziekenhuisopnames, een (mogelijke) overgang naar een woonzorgsetting of palliatieve zorg.

Deze momenten brengen veel uitdagingen met zich mee, zowel voor zichzelf als voor de zorgvrager, en vaak moeten er op dat moment ook belangrijke beslissingen genomen worden. Als zorgprofessional speel je een cruciale rol door mantelzorgers te ondersteunen en hen actief te betrekken doorheen het zorgproces. Zo wordt de zorgkwaliteit verbeterd en de belasting voor de mantelzorgers verminderd. Op deze pagina vind je heel wat interessante informatie die je hierbij kan helpen:

• Download de inspiratiegids “Bouwstenen mantelzorg”
• Vind allerlei cijfers met betrekking tot mantelzorg
• Lees de verhalen van mantelzorgers over hun ervaring tijdens scharniermomenten

“Recent onderzoek toont aan dat 1 op de 3 Vlamingen ouder dan 18 jaar mantelzorg verleent of verleende in het afgelopen jaar”

Bracke et al., 2022

Mantelzorg in cijfers

Uit onderzoek blijkt dat iets meer dan de helft van de mantelzorgers de zorg als emotioneel belastend ervaart en dat ongeveer één derde dit als fysiek belastend ervaart. Desondanks geeft een groot deel aan het moeilijk te vinden om hun eigen behoeften met hulpverleners te bespreken. Deze terughoudendheid kan verschillende redenen hebben:

• Mantelzorgers zijn vaak zodanig gefocust op de zorg dat ze hun eigen noden negeren
• Ze voelen schroom of schuldgevoelens om hun eigen noden te bespreken vanwege het lijden van de zorgvrager
• Ze willen zorgprofessionals niet ‘lastigvallen’ met hun eigen situatie
• Velen geven de controle niet graag uit handen
• Soms staat de zorgvrager niet open voor professionele zorg

Het is daarom belangrijk dat zorgprofessionals proactief een gesprek rond ondersteuning aangaan met de mantelzorger. Zo hebben we oog voor de eigen wensen en noden van mantelzorgers, signalen van overbelasting en de balans tussen draaglast en -kracht.

Mantelzorg bij scharniermomenten

Mantelzorgers, zorgvragers en zorgprofessionals ervaren de zorgomgeving elk op hun eigen manier. Ze hebben verschillende achtergronden, verwachtingen en uitdagingen. Waar mantelzorgers vaak vanuit een persoonlijke band met de zorgvrager handelen, worden zorgprofessionals vooral gestuurd door hun professionele verantwoordelijkheden en tijdsdruk. Deze verschillende perspectieven kunnen soms leiden tot misverstanden, moeizame communicatie en frustraties. Toch is het heel belangrijk om deze verschillen te erkennen, omdat dit de basis vormt voor wederzijds begrip en een betere samenwerking.

Hoe dat kan? Deze mantelzorgers vertellen je graag over hun positieve ervaringen!

Opname in het ziekenhuis

Gabriel is mantelzorger van zijn vrouw Anne-Marie. Ze werd al meermaals opgenomen in het ziekenhuis. Gabriel deelt zijn verhaal en vertelt ons over zijn ervaring met de zorgverleners tijdens de periodes in het ziekenhuis.

Verhuis naar een woonzorgcentrum

Ontmoet Francois, mantelzorger van zijn vrouw Vera. Op haar veertigste werd Vera gediagnosticeerd met multiple sclerose (MS). Toen de zorg te zwaar werd, verhuisde naar een woonzorgcentrum. Francois vertelt over zijn ervaring met die overgang en zijn rol als mantelzorger.

Palliatieve zorgsetting

Toen de mama van Tine in een palliatief zorgtraject terechtkwam, werd Tine mantelzorger. Een waardevolle, maar niet evidente rol. Ze vertelt over de mooie samenwerking tussen haar moeder, de mantelzorgers en het oncoteam dat haar mama zorg verleende.